CÜMLE TAHLİLLERİ 003

CÜMLE TAHLİLLERİ 003

Onun notunu huzurlu evime nifak tohumları ektiği zaman verdim.

A) Yükleminin türüne göre: fiil cümlesi

B) Anlamına göre: olumlu (Notunu vermedim olumsuz cümle olurdu.)

C) Yükleminin yerini göre: kurallı (Yüklemin arasına başka öge girmiş.)

D) Yapısına göre: girişik birleşik cümle

Cümlenin Ögeleri

onun notunu verdim > yüklem

Bilinen geçmiş zaman kipi, teklik 1. Kişi ile çekimlenmiş.

Ben  > gizli özne

huzurlu evime nifak tohumları ektiği zaman > zarf tümleci

Kelime Gruplarının İncelenmesi

Yüklem

onun notunu ver- > deyimleşmiş, anlamca kaynaşmış fiil

Fiil TDK’de “not vermek” ve “notunu vermek” şeklinde verilmiş. Leyla Karahan Hocamız “isim + fiil” şeklinde kurulan birleşik fiillerdeki isim unsurunun bir tamlayan ile genişletilebileceğini söyler.  [Türkçede Söz Dizimi, (15. bs.), Akçağ Yay, s.75]

onun notunu (isim unsuru) ver- (fiil unsuru)

onun / notu (belirtili isim tamlaması)

onun (ty) / notu (tn)

Zarf Tümleci

huzurlu evime nifak tohumları ektiği (sf) zaman (isim)> sıfat tamlaması

huzurlu evime (dt) nifak tohumları (nesne) ektiği(yan cümlenin yüklemi)> (sıfat fiil grubu, yan cümle)

huzurlu ev > sıfat tamlaması

nifak tohumu > belirtisiz isim tamlaması